Đồi Tức Dụp - huyền thoại và lịch
sử
Tức Dụp thuộc huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang, là một ngọn đồi
của dãy núi Cô Tô (Phụng Hoàng Sơn), cách Thị trấn Tri Tôn vài ki-lô mét. Tuy
là một ngọn đồi nhỏ, cao khoảng 300m, nhưng có địa hình hiểm trở, với nhiều tảng
đá dựng cheo leo tạo thành những lò ảng (hang trên núi) ăn luồn nhau như tổ
ong. Nhờ đặc điểm ưu việt này, Tức Dụp còn được mệnh danh là ngọn đồi “2 triệu
đôla” là giá trị của bom đạn mà Mỹ cương quyết ném xuống để san bằng ngọn đồi,
bất lực trước tinh thần kháng chiến dũng cảm và mưu trí của quân dân An Giang,
Tức Dụp đã trở thành một căn cứ kháng chiến nổi tiếng trong thời kỳ chống Mỹ.
 |
| Đồi Tức Dụp |
Truyền thuyết về một ngọn đồi
Tương truyền, trong đêm trường hoang mạc của đất trời,
các nàng tiên giáng thế ngự trên đỉnh Cô Tô dạo chơi, tắm giặt và hay trêu đùa
cùng nhau bằng các trò như ném đá, tạt nước.. đã làm cho các hòn đá rơi chồng
chất lên nhau thành ngọn đồi, bên trong đồi là lòng lò ảng với chi chít hang động,
như một tổ ong vĩ đại mà các vòm thông nhau bởi muôn ngàn ngõ ngách và kẹt đá.
Những dòng nước trêu đùa của các nàng tiên trở thành dòng suối đã chạy qua lòng
đụng đá rơi, gọi là dòng suối Thâm-mơ Đâm-ray, từ đó tại nơi này suối và đồi có
mặt và nằm bên chân núi Cô Tô bạt ngàn trong dãy Thất Sơn hùng vĩ, tự hàng nghìn
năm, núi đồi vẫn thế.
Qua nhiều thế kỷ, nhiều người tìm đến vùng này khẩn hoang
mở đất. Với cái nóng cháy da của mùa hạn, với cơn khát nước đến thiếp đi vì thiếu
nước, trong cơn mơ các cụ tổ đã nghe tiếng róc rách của suối và khi tỉnh giấc
cũng là lúc bình minh rực sáng bên kia ngọn đồi. Từ cái đêm khô khát, các cụ tổ
đã tìm ra nguồn nước và ngọn đồi có nguồn suối chảy qua, được gọi là đồi Tức Dụp,
theo tiếng Khmer gọi là Nước Đêm.
 |
| Tức Dụp và hang kháng chiến trong lòng Đồi |
Thuở ban sơ, đồi Tức Dụp không dấu chân người, trong lòng
lò ảng là nơi trú ẩn của thú rừng, trên ngọn đồi với vô số các loài dây leo,
chùm gởi rất u minh thanh vắng. Khi Tức Dụp đã hình thành làng mạc, phum sóc,
thì người dân nơi đây gọi ngọn đồi Tức Dụp là ngọn Đồi Thiêng - nơi cho nguồn
nước của Trời - một trong những yếu tố để duy trì sự sống của vạn vật và các
loài thú rừng, chim muông. Vào các ngày lễ hội, các già làng, sư sãi thường
mang lễ vật đến tế cúng thần linh, trời đất, cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa
màng sung túc.
Lịch sử đấu tranh của người
con vùng Bảy Núi
Gánh trên đôi vai sứ mệnh của dân tộc, những người con của
Tức Dụp đã trỗi dậy đánh giặc ngoại xâm, giải phóng dân tộc. Trong suốt thời
gian dài từ những năm 30-40 của thế kỷ XX, Tức Dụp đã mang trong mình một ngọn
lửa đấu tranh của cách mạng. Những năm kháng chiến chống thực dân Pháp, có biết
bao người đặt chân lên ngọn đồi Tức Dụp - họ là những chiến sĩ cộng sản hoạt động
trong suốt thời gian dài và được địa hình hiểm trở nơi đây yểm trợ, nên bọn thực
dân Pháp và bọn tay sai không phát hiện được nơi trú ẩn của các chiến sĩ cách mạng
và cũng không dám càn quét, truy lùng. Và đến đầu những năm sáu mươi, Tức Dụp
đã trở thành thành lũy vững chắc – là căn cứ địa cách mạng. Tuy là ngọn đồi nhỏ,
nhưng nó là điểm đỏ trong bản đồ quân sự của Mỹ ngụỵ: chúng cho rằng, Tức Dụp
là “nơi trú ẩn của bọn đầu sỏ Việt Cộng tỉnh Châu Đốc”. Quả là không sai, nơi
đây chính là nơi hội họp, liên lạc, ăn nghỉ, là kho vũ khí, đạn dược, lương thực,
trạm quân y... Tức Dụp là cơ quan làm việc của hàng trăm chiến sĩ cộng sản Tỉnh
ủy An Giang, huyện Tri Tôn, nơi tránh bom rơi, đạn nổ, nơi trú ngụ của những
người vợ theo chồng, những người con theo cha đi đánh giặc và cũng là nơi mà những
người chiến sĩ cộng sản đã nằm lại mãi mãi trong lòng đất mẹ.
 |
| Mô hình họp bàn triển khai chiến dịch kháng chiến |
Nói sao cho hết được tầm quan trọng của ngọn đồi lịch sử,
ký ức hào hùng của đồi Tức Dụp vào thời kỳ ấy! Tức Dụp là chiếc cầu quan trọng
cõng các binh đoàn từ miền Bắc vào Nam, bằng hành lang biên giới đất bạn Campuchia
vào miền Tây Nam bộ, để làm nên những chiến thắng lẫy lừng, vậy là trong chiến
công đó có sự đóng góp không nhỏ của chiếc cầu nối Tức Dụp, của vùng Thất Sơn
hùng vĩ. Và cũng chính nơi đây đã nuôi dưỡng những nhân tố quan trọng, nhất là
đào tạo, bồi dưỡng biết bao cán bộ nòng cốt trong thời kỳ đấu tranh nóng bỏng,
trong cuộc tổng tấn công nổi dậy Tết Mậu Thân 1968.
Sau Tết Mậu Thân 1968, bọn giặc đã tập trung đánh phá vào
các làng mạc, thôn xóm và Tức Dụp cũng không ngoại lệ. Bằng những cuộc không kích
trực thăng và đạn pháo, quân đội Mỹ đã trút giận xuống Tức Dụp và các vùng lân
cận, làm cho nhiều đồng bào bị thiệt mạng, số còn lại sống trong cảnh màn trời
chiếu đất và Tức Dụp đã gồng mình đội pháo, chịu bom với hàng ngàn tấn thuốc nổ,
trong đó có các loại đạn pháo chuyên dùng có sức công phá dữ dội nhất, đã làm
cho 2.000m2 đất của ngọn đồi không nơi nào mà không có dấu vết của bom đạn. Tấm
áo thiên nhiên màu xanh của đồi Tức Dụp đã rụi tàn, Tức Dụp trơ trụi, trên mình
không còn ôm lấy một sợi dây leo hay một màn rêu mỏng. Tức Dụp chỉ duy nhất còn
lại trong lòng ngọn núi những chiến sĩ cách mạng kiên trì bám trụ trong hang động
một lòng đội pháo chịu bom, quyết trụ lấy địa bàn chiến đấu.
 |
| Đường đi quanh đồi đến các hang kháng chiến |
Và những cuộc chiến không cân
sức
Chiến lược bình định của Mỹ Ngụy, năm 1968, chúng dồn dân
vào ấp chiến lược để chiếm địa thế tấn công Tức Dụp. Quyết không chịu bỏ nhà cửa
ruộng vườn, người dân nơi đây đã chống cự và bọn giặc gây ra bao cảnh đau
thương, chết chóc, nhưng với thế lực và vũ khí hùng mạnh, bọn chúng đã xóa sạch
các phum sóc, bọn Mỹ ngụy do Trung tướng Mỹ Ét-ca đã đưa 18.000 quân bao vây
chiếm đánh đồi Tức Dụp. Với tuyên bố “Chiếm tam giác sắt Củ Chi mà chưa chiếm
được Thất Sơn, trong đó có căn cứ quan trọng của cộng sản là Tuk Chup, thì coi
như người Mỹ chỉ mới đứng một chân; đối phương sẽ hất người Mỹ ra khỏi đất nước
Việt Nam lúc nào không biết”.
Trong suốt 128 ngày đêm, đến cuối tháng 3.1969, phía Mỹ
ngụy có Sư đoàn 9, Sư đoàn 21 bộ binh luân phiên trực chiến, quân cơ động thuộc
căn cứ Ba Xoài, và quân trường Chi Lăng, các tiểu đoàn địa phương quân, nhiều
tiểu đoàn Biệt động quân, Biệt kích dù, Biệt kích Mỹ, hai Tiểu đoàn quân Đại
Hàn, một Thiết đoàn M.113 (36 chiếc) một Lữ đoàn pháo binh với 6 trận địa pháo
105 ly đến 155 ly, 12 khẩu đại bác đặt ở các vùng lân cận ngày đêm bắn phá vào
Tức Dụp. Trên không với hàng trăm phi vụ ném bom của pháo đài B52, B57, F4...
 |
| Quái vật B-52 |
Phía quân cách mạng chỉ không đầy 40 người còn trong hang
đồi Tức Dụp, trong đó bao gồm những người phục vụ chiến đấu của Huyện đội và
Huyện ủy Tri Tôn, cùng với vũ khí là lựu đạn do công trường Cây Mít – Cô Tô
cung cấp; các chiến sĩ được trang bị súng trường, tiểu liên, trung liên vài khẩu
B40 cùng với một số chiến lợi phẩm.
Cuộc chiến đấu không cân sức đã diễn ra vô cùng ác liệt,
ta và địch chiến đấu giành từng hang động. Chúng liên tục huấn luyện các chiến
thuật mới cho các binh sĩ, trong đó có chiến thuật bám đá lòn hang và chúng phải
trả giá cho những chiến lược điên cuồng ấy.
Các chiến sĩ của ta tuy quân ít, vũ khí thô sơ, nhưng với lợi thế về địa hình
hiểm trở đã lòn lách theo các vách đá và lòng hang, dùng lựu đạn tự chế và súng
trường bắn trả đã gây nhiều tổn thương cho quân thù trong suốt 128 ngày đêm. Và
cuối cùng, để bảo toàn lực lượng, Tỉnh ủy An Giang đã ra lệnh cho các chiến sĩ
trong hang rút quân an toàn ra khỏi trận địa.
 |
| Tượng đài chiến thắng |
Hòa bình lập lại, đồi Tức Dụp từ một ngọn đồi trọc, không
còn vết tích của sự sống do hậu quả của bom đạn chiến tranh, nay đã bắt đầu trở
lại màu xanh cây lá và trở thành một di tích lịch sử được Bộ Văn hóa Thông tin
xếp hạng. Với phong cảnh hữu tình, nằm bên cạnh ngọn núi Cô Tô hùng vĩ, đồi Tức
Dụp luôn tấp nập du khách đến tham quan trong những dịp lễ, Tết,... để xem những
chiến tích xưa, được hít thở không khí trong lành, chiêm ngưỡng cảnh núi non trập
trùng. Đến đây, du khách có thể tham quan những địa danh như: hang C.6, hang
Quân y, hang Thanh Niên, Hội trường Tỉnh ủy,... Đồi Tức Dụp ngày nay là một di
tích lịch sử nhằm giáo dục cho thế hệ sau này và xứng đáng là khu tham quan, giải
trí lý tưởng, đúng như lời khen ngợi của những người đã từng một lần đến đây.
Nhận xét
Đăng nhận xét